Maar door vernielingen en niet meer onderhouden werd het achter de zaal in een stal gezet. Door de fusie met Bilzen werd dit kanonnetje weg genomen door de gemeentearbeiders van Bilzen. Ferdy Jans heeft jaren gezocht en navraag gedaan bij de gemeente en heeft het dan eindelijk gevonden in een atelier onder een hoop dozen en stof. Gemeentearbeiders hebben het opgemaakt, geverfd en in Eigenbilzen waar het nu staat geplaatst op 28 maart 2012.
Het is een loopgraven mortier van Russische makelij.
Het is een loopgraven mortier van Russische makelij.
Het kanon aan zaal Hartenberg
Eigenbilzen
Door de snelle vlucht van de Duitsers na de 1ste wereldoorlog zijn hier in Limburg tal van deze kanonnetjes achter gebleven, zo ook hier in Eigenbilzen waren er twee achter gebleven.
De gouverneur van Limburg verklaarden dat de overgebleven kanonnetjes geschonken werden als trofeeën aan verschillende gemeenten. Jaren lang heeft dit kanonnetje op de Hartenberg aan de ingang van de gemeentezaal gestaan.
De Fietenstraat
Tot in de 20e eeuw bouwde de boer zijn huis zelf, zoals hijzelf in zijn onderhoud voorzag. Hout was er voldoende; stenen, klei en stro ook. Dat was alles wat hij nodig had. Eerst zette hij een houten raamwerk op, een huis zonder muren en zonder dak. De Fietenstraat herinnert ons dit een oud handwerk namelijk het "Fieten".
Bij het bouwen van lemen huizen werden voor het "fieten", het horizontale vlechten tussen verticale (dikkere) stokken, elzentwijgen gebruikt. Els is immers hard en toch zeer buigzaam. Als het vlechtwerk af was werd het langs beide zijden bestreken met een mengsel van leem en kort gesneden stro. Dit noemde men in zijn geheel "HET FIETEN"
Bij het bouwen van lemen huizen werden voor het "fieten", het horizontale vlechten tussen verticale (dikkere) stokken, elzentwijgen gebruikt. Els is immers hard en toch zeer buigzaam. Als het vlechtwerk af was werd het langs beide zijden bestreken met een mengsel van leem en kort gesneden stro. Dit noemde men in zijn geheel "HET FIETEN"
De Braamstraat
In het begin van de 18de eeuw was de Kronkelstraat één van de belangrijkste straten van het dorp. In 1746 brak de pest uit en stierven er 80 mensen in amper drie maanden. Van augustus 1747 tot 1748 telde men 57 doden op een bevolking van 800 zielen. De pest sloeg bijzonder hard toe in de Kronkelstraat zodat deze voor lange tijd onbewoond bleef en dicht groeide met bramen en heesters. Het "Breemestreètje" was onverhard en met slechts enkele huizen. Hoe de pest en ellende kunnen zorgen voor een straatnaam, nl "de Braamstraat". Deze straat straalt nu pure gezondheid uit wegens de aanwezigheid van een dokterspraktijk en apotheek.
Munt geslagen in Eigenbilzen
Jan Van Beieren, bijgenaamd Jan zonder medelijden (1374 1425) werd op aandringen van zijn vader tot elect (door het kapittel gekozen, maar nog niet door de Paus aangesteld bisschop) van Luik gekozen. Onder zijn bewind werd in Eigenbilzen munt geslagen. Serrure situeert in zijn "DICTIONAIRE GEOGRAPHIQUE DE L'HISTOIRE MONETAIRE BELGE" het atelier in Eigenbilzen, een allodiaal goed naast Bilzen. De "goede" steden van het prinsbisdom en de ambachten van de stad rebelleerden tegen de verkiezing en de politiek van Jan van Beieren die enkel de wijding tot subdiaken had ontvangen en in 1418 zou uittreden uit de geestelijke stand. Om de rebellie te onderdrukken riep hij de hulp in van zijn zwager de hertog van Bourgondië, Jan zonder Vrees en versloeg in 1408 bij Othé (tegen Tongeren) de opstandige troepen.
Misschien probeerde Jan van Beieren zijn tegenstanders te vlug af te zijn door in een afgelegen boerderij van zijn prinsbisdom nieuwe eigen munten te slaan.
Het randschrift op de voorzijde van de munt: ZORNES.DV-BAVARIA.
Aan beide zijden van de munt het wapen van zijn familie in vieren gedeeld: in 1 en 4 het wapen van Beieren en in 2 en 3 het wapen van de Pfalz.de legende op de keerzijde: MONETA-NOVA-EGHEBILZ
Jan Van Beieren, bijgenaamd Jan zonder medelijden (1374 1425) werd op aandringen van zijn vader tot elect (door het kapittel gekozen, maar nog niet door de Paus aangesteld bisschop) van Luik gekozen. Onder zijn bewind werd in Eigenbilzen munt geslagen. Serrure situeert in zijn "DICTIONAIRE GEOGRAPHIQUE DE L'HISTOIRE MONETAIRE BELGE" het atelier in Eigenbilzen, een allodiaal goed naast Bilzen. De "goede" steden van het prinsbisdom en de ambachten van de stad rebelleerden tegen de verkiezing en de politiek van Jan van Beieren die enkel de wijding tot subdiaken had ontvangen en in 1418 zou uittreden uit de geestelijke stand. Om de rebellie te onderdrukken riep hij de hulp in van zijn zwager de hertog van Bourgondië, Jan zonder Vrees en versloeg in 1408 bij Othé (tegen Tongeren) de opstandige troepen.
Misschien probeerde Jan van Beieren zijn tegenstanders te vlug af te zijn door in een afgelegen boerderij van zijn prinsbisdom nieuwe eigen munten te slaan.
Het randschrift op de voorzijde van de munt: ZORNES.DV-BAVARIA.
Aan beide zijden van de munt het wapen van zijn familie in vieren gedeeld: in 1 en 4 het wapen van Beieren en in 2 en 3 het wapen van de Pfalz.de legende op de keerzijde: MONETA-NOVA-EGHEBILZ
De Haenenstraat
De naam van Haenenstraat, de Haenenbos komt van het Haenengoed van de familie Haenen
In 1423 kreeg Aert Haen, zoon van Gielis Van Elderen, een laathof in leen van de zaal van Kuringen: het Haenengoed.in de 16de eeuw. Michiel Haenen was laat van het laathof Jonckholt in 1514. het uitgestrekte leen en laathof van de familie Haenen omvatte het noordelijk deel van Eigenbilzen en delen van Gellik, Waltwilder en Zutendaal.
De familie Haenen is dus eeuwen lang verbonden met Eigenbilzen. De naam leeft nog in Haenenstraat, Haenenbos (voetbalplein) en Haenenwijers en vroeger had men ook nog de Haenensteeg wat nu Eikenbeek is.
De naam van Haenenstraat, de Haenenbos komt van het Haenengoed van de familie Haenen
In 1423 kreeg Aert Haen, zoon van Gielis Van Elderen, een laathof in leen van de zaal van Kuringen: het Haenengoed.in de 16de eeuw. Michiel Haenen was laat van het laathof Jonckholt in 1514. het uitgestrekte leen en laathof van de familie Haenen omvatte het noordelijk deel van Eigenbilzen en delen van Gellik, Waltwilder en Zutendaal.
De familie Haenen is dus eeuwen lang verbonden met Eigenbilzen. De naam leeft nog in Haenenstraat, Haenenbos (voetbalplein) en Haenenwijers en vroeger had men ook nog de Haenensteeg wat nu Eikenbeek is.
Gewijzigde Straatnamen
De her aanpassing van straatnamen na de fusie met Bilzen te Eigenbilzen
Blookstraat in Bergstraat
Brugstraat in Vossenkuilstraat
Dorpsplein in Eigenbilzenplein
Hoelbekerweg in Fietenstraat
Kapelstraat in Steenveldstraat
Kerkstraat in St.Niklaasstraat
Nieuwstraat in Eikenbeekstraat
Stationstraat in Sporthalstraat
Oude Statiestraat in Schaaiebosstraat
Zagerijstraat-Zakstraat in Heseputterstraat
De her aanpassing van straatnamen na de fusie met Bilzen te Eigenbilzen
Blookstraat in Bergstraat
Brugstraat in Vossenkuilstraat
Dorpsplein in Eigenbilzenplein
Hoelbekerweg in Fietenstraat
Kapelstraat in Steenveldstraat
Kerkstraat in St.Niklaasstraat
Nieuwstraat in Eikenbeekstraat
Stationstraat in Sporthalstraat
Oude Statiestraat in Schaaiebosstraat
Zagerijstraat-Zakstraat in Heseputterstraat
De moord op baron VANWEVELIN(C)KHOVEN
In de map criminele registers van het rijksarchief te Hasselt bevindt zich een dossier van een moordzaak te Munsterbilzen die op 22 mei 1750 plaatsvond.
Het echtpaar WEVELIN(c)KHOVEN - DE HEUSCH woonde waarschijnlijk op het familiegoed "Zangerheij"
Voor het verhaal van deze moord:
In de map criminele registers van het rijksarchief te Hasselt bevindt zich een dossier van een moordzaak te Munsterbilzen die op 22 mei 1750 plaatsvond.
Het echtpaar WEVELIN(c)KHOVEN - DE HEUSCH woonde waarschijnlijk op het familiegoed "Zangerheij"
Voor het verhaal van deze moord:
Eene verschrikkelijke moord te Eigen-Bilsen
Artikel uit Vlissings weekblad 15/10/1864
Artikel uit Vlissings weekblad 15/10/1864
Iets over Eigenbilzen in het kort
Ons dorp van weleer: Waar is dat allemaal gebleven?
- Twee brouwerijen: bij Sielke van de Renkes ( Marcel Brepoels) en St.Antonius, (Withofs Laurent en daarna Van Wilderode) stokerij de Raaf ( bij Leo Swennen-Withofs), bierhandel Kleikes (Clement Vandensavel-Hamal), Martens Pierre en Safier Gerarke ( Gerard Castermans) niet vergeten.
- 24 café’s. 10 op de Locht en 14 in het dorp
- Twee zagerijen: Vandegoor en Bollen.
- Landbouwmachienen bij Denis Croux
- Vijf schrijnwerkerijen, Souverijns Ghislain, Steegen Thomas, Meers Lambert, Swennen Pieter (Pie van Aotje) en Swennen Leo (Lio van Aotje.
- Twee meubelwinkels: Vanhoof Florent en Steegen Thomas van Nolke aon de k’pel.
- Drie smeden: Meesters Lambert (Lemme de smjed), Croux René en Vandooren Jas.
- Klompenmakers: Fik en Fik Swennen en Vangrondsveld.
- Haammaker en coiffeur Frans van Dolve.
- Aannemers: Vangronsveld Jaak, Meuris, Doris Boelen van de Welter en Fij Vandamme.
- Zes maalderijen: Krickaertmolen, Zangerijmolen, Kamiel Vanhengel, Stevens René en Martin Houben in de Beekomstraat.
- Zaakvoerderij van de boerenbond: Mathieu Steegen en Ferdy Jans.
- Fruitgroothandel: Lio van Swenneke, Bèr op den huk en Nol van de Berg.
- Hoeveslachters, die varkens kwamen slachten aan huis: Joke en ’t Smjedje.
- Drie slagerijen: de Bengel (Hubert Bangels, Denieke (Denis Nijssen) en Pierke Colla.
- Vijf witgoedwinkels: Bertha van Nierke (Remi Claesen-Jeurissen), Zjang van Riekese (Jan Croux-Rooks), Liske van Lemmesjanisse (Kuypers- Vangronsveld Elisa), Tilma op de Locht (Steegen-Mertens), Mia van Lense (Swennen-Stulens) en Irma Vanhoof
- Een bloemenwinkel bij Jef Bruggen.
- Drie drukkerijen en schoolgerief: Stulens- Timmermans en Bessemans-Soors - .drukkerij van de Gids der aankondigingen bij Leonard Stulens met personeel.
- Twee loondorsers die met tractor en dorsmachines aan huis kwamen: Doorke van Pie van Dwûrre (Isidoor Withofs) en Zjang van Welléne (Jan Hermans).
- Drie ijzerwaren winkels: bij de Vos (Pierre Vossen-Steegen), bij Gra van Pie van Dwûrre (Gerard Withofs) en bij Zjang van Veéskes Ansje (Jan Jans-Bijnens).
- Dames en kinderhoeden bij Martin Milissen-Boelen.
- Grafstenen, grafmonumenten in alle maten bij Dorus Boelen.
- Bouwmaterialen bij Jan Nulens (Zjang van Bèrke)
- Twee garages bij Harrie van Denieke (Nijssen Harrie) en bij Jenneze (Jean-Pierre Broux).
- Drie Fietsenwinkels bij Frie Nivelle, Schoups Hingske en Bèr op den huk.
- Vier Fietsenherstellers bij Wim van Gére (Willem Swennen), Lio van de Bengel (Leo Stulens), Leoke oot de brak (Leo Beeckaert-Vandegoor)
en Maoke Smeets (Herman Smeets).
- Zes schoenwinkels/herstellingen: Jan van Jepke (Jan Steegen-Boelen), Stas van Jepke (Eustachius Steegen-Lambrichts, Mia van Lense
(Swennen-Stulens) en in het huis van Boelen aon de breg (Post), schoenen kon je ook laten herstellen bij Theodoor Jans van Pieke van Hannae en
bij Bersje op de fietenstraat.
- Twee naaiateliers met een tewerkstelling van ’n honderd werknemers, atelier Moens en Bertha van Nierke.
- Drie Kleermakers: Meng Martens, maatkleding met drie man personeel, Martin Steegen, en Jan Vangronsveld (Lemmesjanneze) Albert Steegen
(bijgenaamd Langeting).
- Vijftien voedingswaren winkels: bij Cielen / Lisa van Manuelle Nijssen-Noben / Mayke van Gielke (Schepers-Croux) / Guske Schoups / Belke van Pie Nijst / Maria van Dolve (Withofs-Vangronsveld) / Boelen aon de breg / Neske van Joke ( Swennen-Willen) / Min op ’t Veldje (Meeuwissen- Mertens) / Tul van Denieke (Nijssen-Nivelle) / bij Sille op de Locht / spar Janneke en Mieke Sals / Anna Swennen / Doris Boelen / Withofs Welvaart en bij Arnold Steegen-Vangronsveld Végé
- Twee horloge en juwelen winkels bij Brands en Geraerts.
- Drie kolenhandelaars: Degrève, Vandegoor Frans en Guske Schoups.
- Tabakswinkel bij Smeets.
- Twee verf en behangwinkels: bij Selke Vandooren en Jefke van de Vos (Jozef Vossen) zijn.
- Geschenken en fotografische benodigheden bij Harrie Christoffels.
- Geschenken en fantasia bij Jeannie Claessens op den hoek.
- Naaimachines handelaar en herstellingen bij Broux Lambert (de Singer).
- Twee taxi’s, Lemme van de Bengel (Bangels Lambert) en Nijssen Manuel.
- Vrachtvervoer: Willem Steegen ( de scheper) Packlé, Neven Michel en Pierre van Dolve.
- Autocar: bij Nol van de berg (Arnold Swennen).
- Drie benzinepompen: bij Harie van Denieke (Nijssen), bij Manuel Nijssen en bij Jenneze (Broux).
- Een Rijkswacht kazerne met vier heren van de wet.
- Postkantoor.
- Boekerij.
- Een baron met kasteel (Zangerij), de pastoor met zijn kapelaan, de vrome zustertjes in het klooster en vele boeren met hun paarden en koeien.
- Een historisch gemeentehuis wat gebouwd is in 1847, dat hebben we nog, is nu de trots van Groot Bilzen.
- Een spoorverbinding lijn 20, Hasselt-Maastricht, personen en vracht vervoer met oud en nieuw station deze spoorlijn heeft ons dorp veel welvaart gebracht. De vier café’s aan het station sprak voor zich zelf.
- Schaapsherder: Waar is de tijd dat Siske van Sjeperjanne (Marcel Steegen) nog zijn schapen langs de wegen liet grazen.
Waar is dit allemaal gebleven?
wie van ons beseft wat in zo’n korte tijd verdwenen is. ?
Wat hebben we nog over:
Nog enkele boeren, parttijd.
Twee banken, twee bakkerijen, twee voedingwaren winkels, een bloemen winkel, een café en een cafetaria (sporthal), een schrijnwerkerij een dakwerker en een tuinaanleg bedrijf.
Een notaris, apotheek en vijf dokters.
Een grote aannemer wegen en huizenbouw
Twee vrachtvervoer en logostic.
Besluit: het is toch droevig zo’n achteruitgang, niet om trots op te zijn.
Ons dorp van weleer: Waar is dat allemaal gebleven?
- Twee brouwerijen: bij Sielke van de Renkes ( Marcel Brepoels) en St.Antonius, (Withofs Laurent en daarna Van Wilderode) stokerij de Raaf ( bij Leo Swennen-Withofs), bierhandel Kleikes (Clement Vandensavel-Hamal), Martens Pierre en Safier Gerarke ( Gerard Castermans) niet vergeten.
- 24 café’s. 10 op de Locht en 14 in het dorp
- Twee zagerijen: Vandegoor en Bollen.
- Landbouwmachienen bij Denis Croux
- Vijf schrijnwerkerijen, Souverijns Ghislain, Steegen Thomas, Meers Lambert, Swennen Pieter (Pie van Aotje) en Swennen Leo (Lio van Aotje.
- Twee meubelwinkels: Vanhoof Florent en Steegen Thomas van Nolke aon de k’pel.
- Drie smeden: Meesters Lambert (Lemme de smjed), Croux René en Vandooren Jas.
- Klompenmakers: Fik en Fik Swennen en Vangrondsveld.
- Haammaker en coiffeur Frans van Dolve.
- Aannemers: Vangronsveld Jaak, Meuris, Doris Boelen van de Welter en Fij Vandamme.
- Zes maalderijen: Krickaertmolen, Zangerijmolen, Kamiel Vanhengel, Stevens René en Martin Houben in de Beekomstraat.
- Zaakvoerderij van de boerenbond: Mathieu Steegen en Ferdy Jans.
- Fruitgroothandel: Lio van Swenneke, Bèr op den huk en Nol van de Berg.
- Hoeveslachters, die varkens kwamen slachten aan huis: Joke en ’t Smjedje.
- Drie slagerijen: de Bengel (Hubert Bangels, Denieke (Denis Nijssen) en Pierke Colla.
- Vijf witgoedwinkels: Bertha van Nierke (Remi Claesen-Jeurissen), Zjang van Riekese (Jan Croux-Rooks), Liske van Lemmesjanisse (Kuypers- Vangronsveld Elisa), Tilma op de Locht (Steegen-Mertens), Mia van Lense (Swennen-Stulens) en Irma Vanhoof
- Een bloemenwinkel bij Jef Bruggen.
- Drie drukkerijen en schoolgerief: Stulens- Timmermans en Bessemans-Soors - .drukkerij van de Gids der aankondigingen bij Leonard Stulens met personeel.
- Twee loondorsers die met tractor en dorsmachines aan huis kwamen: Doorke van Pie van Dwûrre (Isidoor Withofs) en Zjang van Welléne (Jan Hermans).
- Drie ijzerwaren winkels: bij de Vos (Pierre Vossen-Steegen), bij Gra van Pie van Dwûrre (Gerard Withofs) en bij Zjang van Veéskes Ansje (Jan Jans-Bijnens).
- Dames en kinderhoeden bij Martin Milissen-Boelen.
- Grafstenen, grafmonumenten in alle maten bij Dorus Boelen.
- Bouwmaterialen bij Jan Nulens (Zjang van Bèrke)
- Twee garages bij Harrie van Denieke (Nijssen Harrie) en bij Jenneze (Jean-Pierre Broux).
- Drie Fietsenwinkels bij Frie Nivelle, Schoups Hingske en Bèr op den huk.
- Vier Fietsenherstellers bij Wim van Gére (Willem Swennen), Lio van de Bengel (Leo Stulens), Leoke oot de brak (Leo Beeckaert-Vandegoor)
en Maoke Smeets (Herman Smeets).
- Zes schoenwinkels/herstellingen: Jan van Jepke (Jan Steegen-Boelen), Stas van Jepke (Eustachius Steegen-Lambrichts, Mia van Lense
(Swennen-Stulens) en in het huis van Boelen aon de breg (Post), schoenen kon je ook laten herstellen bij Theodoor Jans van Pieke van Hannae en
bij Bersje op de fietenstraat.
- Twee naaiateliers met een tewerkstelling van ’n honderd werknemers, atelier Moens en Bertha van Nierke.
- Drie Kleermakers: Meng Martens, maatkleding met drie man personeel, Martin Steegen, en Jan Vangronsveld (Lemmesjanneze) Albert Steegen
(bijgenaamd Langeting).
- Vijftien voedingswaren winkels: bij Cielen / Lisa van Manuelle Nijssen-Noben / Mayke van Gielke (Schepers-Croux) / Guske Schoups / Belke van Pie Nijst / Maria van Dolve (Withofs-Vangronsveld) / Boelen aon de breg / Neske van Joke ( Swennen-Willen) / Min op ’t Veldje (Meeuwissen- Mertens) / Tul van Denieke (Nijssen-Nivelle) / bij Sille op de Locht / spar Janneke en Mieke Sals / Anna Swennen / Doris Boelen / Withofs Welvaart en bij Arnold Steegen-Vangronsveld Végé
- Twee horloge en juwelen winkels bij Brands en Geraerts.
- Drie kolenhandelaars: Degrève, Vandegoor Frans en Guske Schoups.
- Tabakswinkel bij Smeets.
- Twee verf en behangwinkels: bij Selke Vandooren en Jefke van de Vos (Jozef Vossen) zijn.
- Geschenken en fotografische benodigheden bij Harrie Christoffels.
- Geschenken en fantasia bij Jeannie Claessens op den hoek.
- Naaimachines handelaar en herstellingen bij Broux Lambert (de Singer).
- Twee taxi’s, Lemme van de Bengel (Bangels Lambert) en Nijssen Manuel.
- Vrachtvervoer: Willem Steegen ( de scheper) Packlé, Neven Michel en Pierre van Dolve.
- Autocar: bij Nol van de berg (Arnold Swennen).
- Drie benzinepompen: bij Harie van Denieke (Nijssen), bij Manuel Nijssen en bij Jenneze (Broux).
- Een Rijkswacht kazerne met vier heren van de wet.
- Postkantoor.
- Boekerij.
- Een baron met kasteel (Zangerij), de pastoor met zijn kapelaan, de vrome zustertjes in het klooster en vele boeren met hun paarden en koeien.
- Een historisch gemeentehuis wat gebouwd is in 1847, dat hebben we nog, is nu de trots van Groot Bilzen.
- Een spoorverbinding lijn 20, Hasselt-Maastricht, personen en vracht vervoer met oud en nieuw station deze spoorlijn heeft ons dorp veel welvaart gebracht. De vier café’s aan het station sprak voor zich zelf.
- Schaapsherder: Waar is de tijd dat Siske van Sjeperjanne (Marcel Steegen) nog zijn schapen langs de wegen liet grazen.
Waar is dit allemaal gebleven?
wie van ons beseft wat in zo’n korte tijd verdwenen is. ?
Wat hebben we nog over:
Nog enkele boeren, parttijd.
Twee banken, twee bakkerijen, twee voedingwaren winkels, een bloemen winkel, een café en een cafetaria (sporthal), een schrijnwerkerij een dakwerker en een tuinaanleg bedrijf.
Een notaris, apotheek en vijf dokters.
Een grote aannemer wegen en huizenbouw
Twee vrachtvervoer en logostic.
Besluit: het is toch droevig zo’n achteruitgang, niet om trots op te zijn.
Twee rampjaren met vele doden in Eigenbilzen
1746 was voor de inwoners van Eigenbilzen een echt rampzalig jaar. Niet alleen leden ze
onder het krijgsgeweld, met de nasleep van verwoestingen, rooftochten, branden, veroorzaakt
door de troepen en ronddolende krijgslieden.
Maar de ziekte kwam hun rangen verdunnen. Van begin januari tot einde juli, stierven in de parochie 7 personen, dit was normaal, maar in het begin van september deed zich een venijnige buikloop haar intrede. Van 9 tot 30 september stierven 30 mensen, in oktober 29 en in november en december nog 9, kinderen inbegrepen.
In totaal dus 75 van verschillende leeftijd. Het jaar 1747 was niet veel beter toen
stierven er 72 mensen. In 1748 scheen de ziekte bezworen, in dat jaar stierven er slechts 24.
in 1749 was de sterfte gedaald op 17.
1746 was voor de inwoners van Eigenbilzen een echt rampzalig jaar. Niet alleen leden ze
onder het krijgsgeweld, met de nasleep van verwoestingen, rooftochten, branden, veroorzaakt
door de troepen en ronddolende krijgslieden.
Maar de ziekte kwam hun rangen verdunnen. Van begin januari tot einde juli, stierven in de parochie 7 personen, dit was normaal, maar in het begin van september deed zich een venijnige buikloop haar intrede. Van 9 tot 30 september stierven 30 mensen, in oktober 29 en in november en december nog 9, kinderen inbegrepen.
In totaal dus 75 van verschillende leeftijd. Het jaar 1747 was niet veel beter toen
stierven er 72 mensen. In 1748 scheen de ziekte bezworen, in dat jaar stierven er slechts 24.
in 1749 was de sterfte gedaald op 17.
WETENSWAARDIGHEDEN
De rosmolen van klein Hommelen.
Klein Hommelen gelegen aan de Fietenstraat nr. 66 nu eigendom van; Karel Auwers en Geebelen Véronique.
Deze molen werd opgericht tussen 1820-1828, ze was opgetrokken door Hougaerts Gerardus ° te Tevoort in 1768 en
+ te Eigenbilzen in 1844 en zijn vrouw Droogmans Elisabeth ° te Stevoort in 1739 en + 1803 te Eigenbilzen het zijn
deze die ook de bouwheer van de hoeve klein Hommelen waren.
Zij hadden zes kinderen waarvan; Sebastiaan (1768-1844) X 1798 met Vanheusden Elisabeth uit Bilzen.
In 1825 zetelde deze Sebastiaan in de gemeenteraad van Eigenbilzen.
Zij hadden samen 9 kinderen:
Margaretha ° 1799
Anna ° 1800 X Nulens Joannes uit Martenslinde
Gertrude ° 1802
Catharina-Hubertine °1804 X Boelen Marcel uit Hoelbeek dat waren de ouders van Margaretha en Elisabeth
Boelen uit de winkel aan de brug.
Gerard °1806 X1932 met Haenen Margaretha dochter van Michaël (Giel Haone) en Withofs Gertrude, hadden
een zoon Sebastiaan was maar een dag oud.
Marie °1808 + te Martenslinde in 1857
Barbelde °1811
Hubert ° 1815 X Joosten Gertrudis uit Munsterbilzen
Leonardis-Wilhelmus °1817 +1904 X Lenaerts Isabella uit Zonhoven.
De molen werd reeds gesloopt in 1847 er zijn eigenlijk nog restanten zichtbaar waar ze gestaan heeft langs de
Kattestraat.
Een rosmolen is een graanmolen waarbij de aandrijvingkracht wordt geleverd door een paard (ros) of een ezel. Het
principe van het malen is hetzelfde als bij andere molens, de molenstenen schuurden of rolden over elkaar, terwijl het
paard buiten het bouwwerk liep. De aandrijving gebeurden dan via een balk die aan de top van het gebouw bevestigd
was en waaraan verticaal naar beneden een boom bevestigd was. Beneden was er een tandwielmechanisme aan
gemaakt.
Het trekdier liep dan altijd in een ronde cirkel.
