DE MIJNLAMP KAPEL
Sint Barbara - Litsebeek Eigenbilzen
Sint Barbara - Litsebeek Eigenbilzen
Het is verre van onbelangrijk even stil te staan bij de grond waarop deze kapel verrees. Jozef Haesen heeft de wens van Jozef Baeten indacht, die kapel vanaf het eerste ogenblik zien oprijzen in het bos naast zijn eigen woning, Litsebeek 1. Hij heeft zich, wellicht met het lood in de mijnwerkersschoenen op weg begeven naar Hees waar de eigenaar, mevrouw wed. Jackers-Buckinx woonde. Hij is uit Hees terug gekeerd met de verzekering dat hij op haar grond een mijnwerkerskapel mocht bouwen: Mevr. Jackers heeft een kleine oppervlakte van haar eigendom ter beschikking gesteld aan de mijnwerkers-brancardiers van Eigenbilzen om er hun plannen uit te voeren. Op dit ogenblik spreekt de oudste van haar vier dochters met voldoening over de beslissing die haar moeder rond 1970 nam, temeer omdat ze weet dat die kapel met de grootste zorg onderhouden wordt en dat de viering rond Ste Barbara een groot succes kent. Het onderhoud en niet zomaar het onderhoud van de kapel werd 30 jaar lang ter harte genomen door Jozef Haesen.(7), buurman van de kapel. Toen hij midden jaren 80 na 39 jaar bovengrond met mijnwerkerspensioen ging werd de kapel zijn levenswerk. Hij zamelde in de buurt de nodige fondsen in om de kapel en de omgeving tot het mooiste plekje van Eigenbilzen te maken. Plekje dat zoveel mogelijk moest herinneren aan het werk in de mijn, gecombineerd met een groot religieus geloof, kortom O.L. Vlouw en de heilige Barbara werden zijn vereerde vriendinnen.
Eigenbilzen telt enkele niet-conventionele kapellen. De mijnlamp op de hoek van de Litsebeek en de Zangerheistraat is er zo een. Alleen al door haar vorm trekt deze kapel, gebouwd door de mijnwerkers-brancardiers, de aandacht.
Jozef Baeten, de voorzitter van de mijnwerkers brancardiers, afdeling Eigenbilzen, drukte in 1971 de wens uit dat na zijn dood in Eigenbilzen een kapel zou worden opgetrokken in de vorm van een mijnlamp. In 1972 werd zijn wens werkelijkheid. Naar verluidt een mijnarchitect tekende het plan, maar de bouw werd verwezenlijkt door de zoon van Pierre Stulens op grond die gratis ter beschikking gesteld werd door mevrouw Jackers uit Hees. (1) Twee gepensioneerden uit de afdeling, Thomas Meers en Pierre Stulens sponsorden de bouw die 30.000 Belgische frank gekost had. In mei 1973 werd de kapel te midden van een bosrijke omgeving en feestelijk ingekleed met vlaggenmasten, ingewijd door E.H. De Booseré, deken van Bilzen, samen met E.H. pastoor Nassen, E.H. Godfried Swennen, rustend pastoor en de E.H. Bernard Jadoul.
Jozef Baeten, de voorzitter van de mijnwerkers brancardiers, afdeling Eigenbilzen, drukte in 1971 de wens uit dat na zijn dood in Eigenbilzen een kapel zou worden opgetrokken in de vorm van een mijnlamp. In 1972 werd zijn wens werkelijkheid. Naar verluidt een mijnarchitect tekende het plan, maar de bouw werd verwezenlijkt door de zoon van Pierre Stulens op grond die gratis ter beschikking gesteld werd door mevrouw Jackers uit Hees. (1) Twee gepensioneerden uit de afdeling, Thomas Meers en Pierre Stulens sponsorden de bouw die 30.000 Belgische frank gekost had. In mei 1973 werd de kapel te midden van een bosrijke omgeving en feestelijk ingekleed met vlaggenmasten, ingewijd door E.H. De Booseré, deken van Bilzen, samen met E.H. pastoor Nassen, E.H. Godfried Swennen, rustend pastoor en de E.H. Bernard Jadoul.
In de kapel stond een beeld van de H. Barbara, patrones van de mijnwerkers. Op 8 september 1973, feest van Onze-Lieve-Vrouw Geboorte, was het groot feest voor de gepensioneerde mijnwerkers (2) Het voorlopige Barbara-beeld werd vervangen door het definitieve beeld van de patrones der mijnwerkers, gemaakt door beeldbouwer-kunstenaar Mailleux van Genk. (3) De mijnlamp heeft een diameter van ongeveer een meter en is boven en beneden afgewerkt met breuksteen (moellon) met ruwe op liggende voeg.
Het bovendeel van de lamp wordt ondersteund door zes pijlertjes in beton die de vlam van de buitenlucht afschermen; Die vlam is i.c. weer een mijnlamp versierd met, naast het beeld van de patrones, twee mijnwerkers aan het werk. Het hele monument is zowat drie meter hoog. Op de buik van de mijnlamp zijn op een metalen plaat, in 1973 de foto’s met ijzernagels -met vierkante kop- van twee mijnwerkers-brancardiers met name Meers T.(homas) 27-3-1905 +4-8-1986 en Stulens P.(ierre) 3-4-1905 + 19.4-1985. Tussen de twee medaillons staat het jaartal 1973 (4). Later werd er nog een bord op de trap bevestigd waarop zeven foto’s vooral van geestelijken. Het terrein rondom de kapel is verder ingekleed met een kolenwagentje op rails dat zeer sterk herinnerd aan het mijnverleden van tal van Zuid-Limburgse kompels, een Christus-aan-het-kruis, met op de dwarsbalken: ons leven onze hoop en een boogvormig geschrift: de zondag, een tijd voor God, een tijd voor de mens.
De mijnwerkers-brancardiers lieten geen gelegenheid voorbij gaan om samen te vieren rond de kapel. In mei werd er elke woensdagavond het rozenhoedje gebeden. In mei en september was er ter ere van O.L. Vrouw een plechtige mis. Op 15 augustus 1987 werd het 15-jarig bestaan luisterrijk gevierd met een plechtige eredienst aan de kapel. In hetzelfde jaar werd het grote houten kruis van de Locht (5) in de nabijheid van de kapel ingezegend door pastoor Schepers. In de feestrede werd hulde gebracht aan: Ciske de schaapherder (6) die zijn 99st verjaardag vierde, in de hoop dat hij het jaar daarop in de gemeente een 100 jarige zou kunnen gevierd worden. Op 13 juni 1995 vond men het al tijd worden om het 25 jarig bestaan te vieren van het mijnwerkersmonument.
De mijnwerkers-brancardiers lieten geen gelegenheid voorbij gaan om samen te vieren rond de kapel. In mei werd er elke woensdagavond het rozenhoedje gebeden. In mei en september was er ter ere van O.L. Vrouw een plechtige mis. Op 15 augustus 1987 werd het 15-jarig bestaan luisterrijk gevierd met een plechtige eredienst aan de kapel. In hetzelfde jaar werd het grote houten kruis van de Locht (5) in de nabijheid van de kapel ingezegend door pastoor Schepers. In de feestrede werd hulde gebracht aan: Ciske de schaapherder (6) die zijn 99st verjaardag vierde, in de hoop dat hij het jaar daarop in de gemeente een 100 jarige zou kunnen gevierd worden. Op 13 juni 1995 vond men het al tijd worden om het 25 jarig bestaan te vieren van het mijnwerkersmonument.
1 -Mvr Jackers Philomena - Buckinx (Valmeer 1906-1990) huwde met Hubert Jackers, hoofdonderwijzer (1908 – 1960 Tongeren ). Zij woonden in de Noppenstraat 1 te Hees.
2 -Het bestuur bestond toen uit Thomas Meers, voorzitter van de afdeling Eigenbilzen, José Lanon penningmeester, Pierre Stulens, Ferdinant Vandepoel, Ferdinant Martens, Willem Steegen, Cornelis Stulens, Leopold Meisters (burgemeester) Jozef Haesen en Emiele Treseni.
3- Dat beeld zou in 1964 meegedragen zijn in de stoet bij de viering van het 50-jarig bestaan van de mijn van Winterslag.
4- Het zou de bedoeling geweest zijn om ook de foto’s van andere mijnwerkers brancardiers op de lamp aan te brengen.
5- De “Locht” is de buurt van de kapel.
6- Ciske de schaapherder was Joannes Philippus Smeets, hij werd geboren te Hoelbeek op 25.7.1888 als zoon van Jan Smeets, landbouwer te Hoelbeek en Agnes Daniëls die op 7.1.1895 overleed in Hoelbeek.Ciske huwde in november 1919 met Isabella Gertrudis Steegen, toen 23 jaar oud en naaister van beroep. Zij werd geboren te Eigenbilzen op 25-2-1896 als dochter van Arnold Steeg en Maria Gilissen. Ciske streed in de eerste wereldoorlog. Van 1919 tot 1928 werkte hij te Luik. In 1928 trok hij naar de mijn in Winterslag. Toen de werken aan het Albertkanaal startten werkte hij aldaar korter bij huis tot dat hij in 1948 op pensioen ging en hij bij zijn dochter Maria verbleef.
7 - Jozef Haesen werd geboren in januari 1923 in Eigenbilzen en stierf op 21-07-2006. Hij huwde met Helena Barbara Eliza Schoups, geboren 26-1-1927 in Eigenbilzen en overleden in het ziekenhuis van Genk op 30-5-1974. Zij woonden samen in de Litsebeek 1 te Eigenbilzen.
8- De aankoop van banken en tabernakel dateren van 1987.
9- Vlaggen werden in 1989 aangekocht.
10- De stoelen werden bewaard ten huize van Jozef Haesen.
11- Dirk Haesen, geboren in 1986, de zoon van Gilbert en kleinzoon van Jozef Haesen betrok nadien het huis van zijn opa en wil de herinnering aan zijn opa levendig houden voor alle mijnwerkers-brancardiers van Eigenbilzen.
2 -Het bestuur bestond toen uit Thomas Meers, voorzitter van de afdeling Eigenbilzen, José Lanon penningmeester, Pierre Stulens, Ferdinant Vandepoel, Ferdinant Martens, Willem Steegen, Cornelis Stulens, Leopold Meisters (burgemeester) Jozef Haesen en Emiele Treseni.
3- Dat beeld zou in 1964 meegedragen zijn in de stoet bij de viering van het 50-jarig bestaan van de mijn van Winterslag.
4- Het zou de bedoeling geweest zijn om ook de foto’s van andere mijnwerkers brancardiers op de lamp aan te brengen.
5- De “Locht” is de buurt van de kapel.
6- Ciske de schaapherder was Joannes Philippus Smeets, hij werd geboren te Hoelbeek op 25.7.1888 als zoon van Jan Smeets, landbouwer te Hoelbeek en Agnes Daniëls die op 7.1.1895 overleed in Hoelbeek.Ciske huwde in november 1919 met Isabella Gertrudis Steegen, toen 23 jaar oud en naaister van beroep. Zij werd geboren te Eigenbilzen op 25-2-1896 als dochter van Arnold Steeg en Maria Gilissen. Ciske streed in de eerste wereldoorlog. Van 1919 tot 1928 werkte hij te Luik. In 1928 trok hij naar de mijn in Winterslag. Toen de werken aan het Albertkanaal startten werkte hij aldaar korter bij huis tot dat hij in 1948 op pensioen ging en hij bij zijn dochter Maria verbleef.
7 - Jozef Haesen werd geboren in januari 1923 in Eigenbilzen en stierf op 21-07-2006. Hij huwde met Helena Barbara Eliza Schoups, geboren 26-1-1927 in Eigenbilzen en overleden in het ziekenhuis van Genk op 30-5-1974. Zij woonden samen in de Litsebeek 1 te Eigenbilzen.
8- De aankoop van banken en tabernakel dateren van 1987.
9- Vlaggen werden in 1989 aangekocht.
10- De stoelen werden bewaard ten huize van Jozef Haesen.
11- Dirk Haesen, geboren in 1986, de zoon van Gilbert en kleinzoon van Jozef Haesen betrok nadien het huis van zijn opa en wil de herinnering aan zijn opa levendig houden voor alle mijnwerkers-brancardiers van Eigenbilzen.
Eigenbilzen
Een dorp om te wonen
Een dorp om te wonen
Bij elke religieuze bijeenkomst zorgde hij ervoor dat de gelovigen iets nieuws rond de kapel konden bewonderen; Een uitgebreide bloemen aanplanting, borduurwerk op het altaar, banken, een tabernakel (8), nieuwe vlaggen (9) een paar honderd kerkstoelen (10), de misdienaars in mijnwerkersuniformen, het schilderwerk in wit en blauw tweemaal per jaar en zo voor. Hij had daarvoor een spaarboek aangelegd en na afloop van de festiviteiten vulde hij zijn map aan met beschrijvingen, redevoering, krantenknipsels, inkomsten en uitgaven etc. Volledigheidshalve dient daarbij gevoegd dat hij kon rekenen op tal van helpende handen bij de feestelijkheden. Vandalisme komt des te harder aan bij een kapel die zo enthousiast onderhouden wordt. Jozef heeft daar fel over gewaakt. (Ik ben van slaapkamer veranderd, zei hij eens zodat ik nu van boven uit een goed zicht heb op de kapel)
De overgang van het onderhoudt in nieuwe handen is niet zo vlot verlopen. Ook financieel niet: Het beschikbare onderhoudsgeld werd grotendeel geschonken aan goede werken terwijl voor het onderhoud een derde van het spaarboekje over bleef. Begrijpelijk dat dan het enthousiasme daalt; Twee jaarmissen werden er een: Maar kapel en omgeving als geheel mogen nog steeds gezien worden. Al roept het gouw toch weer om een nieuwe lik verf.
